De afgelopen weken is de buitenkant van ons huis geverfd. Hoofdschilder Andy werd daarin op een aantal dagen bijgestaan door een maatje, maar het echte schilderwerk deed hij voornamelijk alleen. Onze jongste dochter vond het hele gebeuren maar wat interessant. Er ontstond al gauw een ritueel waarin zij de schilders ’s ochtends opwachtte, om hen vol enthousiasme te verwelkomen. Zij mocht dan de koekjes voor bij de koffie geven, wat ze toegewijd deed, ook als ze er zelf geen mocht.

Toewijding en motivatie

Wellicht zat daar de klik tussen schilder Andy en mijn dochter: de toewijding in hun handelen. Een eigenschap die Andy als oud-topsporter (professioneel marathonschaatser) duidelijk bleek te bezitten. Een bepaald soort fanatisme van het prettige soort. Verbeten en vastberaden was hij, meteen vanaf dag één dat hij aan het werk ging bij ons. Gemotiveerd om ons huis zo mooi mogelijk in de verf te zetten. Niet om goed over te komen, maar echt intrinsiek gemotiveerd, omdat dat de manier is waarop hij werkt, en niet anders. Ik zag het aan zijn blik, ik hoorde het aan hoe hij sprak en ik voelde het in zijn nabijheid. Andy verfde ons huis zoals alleen een topsporter dat zou doen. De eigenschappen die hem in de sport in het verleden ver hadden gebracht zouden er voor zorgen dat hij ook nu een topprestatie zou leveren.

Toewijding en motivatie zijn twee eigenschappen die volgens prestatiepsychologen van belang zijn voor het leveren van topprestaties. Daarnaast blijken focus, zelfvertrouwen en zelfbewustzijn van belang.

‘Mooi Marloes,’ hoor ik je denken, ‘maar hoe kom ik aan die eigenschappen?’ Nou, dat zal ik je vertellen: ze zijn aan te leren. De eigenschappen zijn te vertalen naar concreet gedrag en dat gedrag kan vervolgens aangeleerd worden. Bij toewijding hoort bijvoorbeeld goed voorbereid zijn en extra tijd ergens in steken. Zo had Andy ons huis voor hij echt begon meerdere keren grondig geïnspecteerd. Voorbereid was hij zeker. Ook kwam het in de weken dat hij bij ons bezig was regelmatig voor dat hij nog na etenstijd met een serene blik ‘dat ene stukje’ aan het afmaken was. Als het weer meezat en hij zat er lekker in, dan ging hij gewoon graag nog even door.

Focus, zelfvertrouwen en zelfbewustzijn

Andy wist waar hij mee bezig was en was niet van de wijs te brengen. Dat onze tuin op doorsnee naschoolse middagen vaak met grof geweld door legers kinderen werd geannexeerd deerde hem niet. De onder zijn ladder door rennende, schreeuwende krijgers ontnamen hem niet zijn focus. Collega’s die hem in zijn klus bijstonden dienden ook gefocust te zijn, daar was hij heel duidelijk over. Geen rokende schilders op zijn klussen, dergelijk afleidend gedrag tolereerde hij niet. Geen porum bovendien, zo’n rokende schilder op een ladder, aldus Andy.

Aan valse bescheidenheid deed Andy niet. Hij verstond zijn vak en was duidelijk overtuigd van zijn aanpak. In de gesprekken die we zo af en toe voerden werd mij snel duidelijk hoe zelfbewust deze man was. Zijn aanpak was er niet zomaar eentje, daar zaten hele analyses achter. En dat gold niet alleen voor zijn werk. Andy bleek sowieso heel zelfbewust in het leven te staan. Bewust kinderloos, hoewel hij dol was op kinderen, maar hij hechtte gewoonweg veel waarde aan zijn vrijheid. Bewust vegetariër, maar met respect voor eenieder die daar andere keuzes in maakte. En bewust van zijn lijf, dat hij duidelijk goed onderhield.

Toewijding, motivatie, focus, zelfvertrouwen en zelfbewustzijn zijn slechts enkele eigenschappen die van belang zijn voor presteren. Om van talent naar succes te komen zijn meerdere vaardigheden nodig. Vaardigheden die aan te leren zijn. Met de juiste begeleiding in het trainen van die vaardigheden, een eenduidig doel én de wil om dat doel te bereiken kom je ver.

Mijn dochter staart nog altijd uit het raam. Ik zie haar hopen dat de schilders alsnog onze oprit op zullen rijden. Dat zal echter niet gebeuren. De hoop in haar oogjes zal langzaamaan veranderen in teleurstelling. Ik kijk meelevend toe en troost mijzelf met de gedachte dat dit voor haar een les is in het omgaan met teleurstellingen. Nog zo’n ‘prestatie-eigenschap’ die haar ongetwijfeld van pas zal komen in haar leven.

Tips:

• Heb je een bepaald doel? Zorg dat je gefocust bent en blijft: richt je aandacht op die zaken die het meest van belang zijn voor het halen van dat doel. Alles dat niet bij zal dragen is bijzaak en dient genegeerd te worden. Hierbij is uiteraard van belang dat je vooraf heel duidelijk in kaart hebt gebracht wat van belang is voor het behalen van het doel en wat niet.
• Je optimaal ontwikkelen? Train jezelf in zelfreflectie. Deze vaardigheid is essentieel voor ontwikkeling. Het houdt in dat je leert realistisch naar jezelf, je prestaties en je voortgang te kijken. Realistisch, maar ook optimistisch: een mislukking biedt informatie over hoe het beter aan te pakken. Analyseer zelf en vraag om feedback bij anderen die er verstand van hebben. Vanuit daar kan je verbetering aanbrengen.
• Presteren onder druk? Oefen en visualiseer. Hoe vaker je iets hebt gedaan, hoe minder spanning door druk je prestatie in de weg zal staan. Veel geoefende dingen gaan vaak zelfs nog beter als ze worden uitgevoerd onder druk. Juist de adrenaline die dergelijke spanning meebrengt kan de prestatie een extra zetje geven. Visualiseren, oftewel het jezelf zien doen, helpt je extra voor te bereiden. Zorg er daarbij voor dat je de juiste details meeneemt in de visualisatie. Hoe realistischer hoe beter.

Bron

Collins, D.J., Abbott, A., & Richards, H. (2011). Performance Psychology: A Practioner’s Guide. Elsevier