Waarom bescheidenheid de mens siert
‘Oh, je mag niet opscheppen!’ maant mijn zoon van zeven mij met een gezicht waarop geveinsde ontsteltenis te zien is. We staan samen voor de spiegel en ik grapte dat hij toch maar boft met zo’n knappe moeder. ‘Je hebt helemaal gelijk’, reageer ik instemmend. ‘Opscheppen is geen leuke eigenschap. Een beetje bescheiden zijn kan geen kwaad’. Het is een overtuiging die mij met de paplepel is ingegoten en die ik een tijd terug bevestigd zag in een artikel met de titel ‘The importance of being modest’. Het stuk sprak mij direct aan. Sinds mijn vroege jeugd worstel ik met het idee dat ik niet te veel met mijn kop boven het maaiveld uit moet steken, en dat terwijl ik juist best vaak de behoefte daartoe heb.
Eigenwaarde
De aandacht die we besteden aan de eigenwaarde van onze kinderen is afgelopen decennia duidelijk toegenomen. We weten nu dat een goede eigenwaarde en voldoende zelfwaardering belangrijk zijn voor ons functioneren. Liever belonen dan straffen, kinderen uitdagen en prijzen en vooral alles positief benaderen. Het is mooi, maar we slaan er vast ook wel eens in door. We lijken te denken dat we echt moeten vechten tegen latente, aangeboren minderwaardigheidsgevoelens, maar in wezen is het tegenovergestelde waar. Vanuit een fundamentele behoefte om ons goed te voelen over onszelf, zijn we doorgaans geneigd onszelf en onze daden juist wat positiever te beoordelen dan de realiteit ons zou moeten doen geloven. Dit worden ook wel positieve illusies genoemd. De meeste mensen vinden zichzelf ten aanzien van veel dingen vaak net iets beter dan gemiddeld, wat per definitie natuurlijk helemaal niet kan. Zelfverheffing loont en is ook zeker aan te bevelen voor mentaal welzijn. Openlijke zelfverheffing schrikt tegenwoordig amper nog af. Je kunt er zelfs, of misschien juist, de president van Amerika mee worden.
Bescheiden mensen worden positiever beoordeeld
In meerdere psychologische onderzoeken is aangetoond dat zelfverheffing op de korte termijn voordelen brengt. Het imponeert, het wordt geassocieerd met succes en met veerkracht. Op de lange termijn brengt echter ook juist bescheidenheid veel voordelen met zich mee. Zo blijken bescheiden mensen uiteindelijk positiever te worden beoordeeld door anderen dan niet bescheiden mensen. Bescheiden mensen scoren hoger op empathie, dankbaarheid en tevredenheid. Ze hanteren meer constructieve omgangsnormen en hebben meer stabiele relaties. Daarbij zijn bescheiden mensen minder geneigd risico’s te nemen. Naast een gezonde dosis eigenwaarde, is een gezonde dosis bescheidenheid dus inderdaad zo gek nog niet.
Langdurige positieve relaties
Als moeder zie ik natuurlijk het liefst dat mijn zoon empathisch, dankbaar en vooral ook tevreden zal zijn. Dat hij fijne mensen om zich heen zal kunnen verzamelen om langdurige, positieve relaties mee aan te gaan en te onderhouden. En hoewel ik weet dat enig risicovol gedrag en avontuur het karakter juist zal oppoetsen, hoop ik ook dat hij niet te veel op die manier zijn kop boven het maaiveld uit zal steken.
Daar staan we nog steeds, samen voor die spiegel. Mijn engel en ik. Wat zijn we toch een knapperds en wijsneuzen bovendien. Met die eigenwaarde van ons zit het wel goed. Aan die bescheidenheid blijven we werken, dat kunnen wij wel. Je ziet het ons denken en we kijken elkaar aan. Sst, niets zeggen! Wij scheppen niet op, wij zijn gewoon intens tevreden, met onszelf en vooral met elkaar..
Tips
Hoe voed je een gezonde dosis bescheidenheid?
- Wees je af en toe bewust van jouw positieve illusies;
- Sta open voor kritiek;
- Steek zo nu en dan eens hand in eigen boezem;
- Vraag om eerlijke feedback van de mensen om je heen.
Bron
