Waarom ‘nieuw’ verslavend is; gedrag nader verklaard
‘Ik word gek van al die boeken die ik tegenkom in huis. Eerst waren het dozen van Zalando, nu zijn het boeken. Overal van die k#%^* boeken!’. Ik zie aan de twinkeling in de ogen van mijn man dat hij de irritatie wat aanzet. Hij heeft wel gelijk. Op verschillende plekken in ons huis zijn de afgelopen maanden stapeltjes boeken ontstaan die gestaag groeien. Waar Zalando haar omzet heeft zien dalen sinds begin dit jaar, heeft Bol.com er een trouwe klant bij.
Op 6 januari van dit jaar besloot ik te stoppen met shoppen. Ik had een verzadigingspunt bereikt en ruimschoots overschreden. Compulsief op zoek naar goede deals op het internet had ik onze kasten weten te vullen met genoeg kleding en spullen voor minstens de rest van het jaar. Het besluit geen spullen meer aan te schaffen heeft een ongekende opluchting gebracht. De drang om te shoppen is verdwenen. Ik staar niet meer avonden naar webshops op mijn mobiel. Ik hoef niet meer te dubben of ik wel of niet op de koopknop zal drukken. De winst is groter dan ik dacht. Niet alleen heb ik zeeën van tijd over, ik heb een energielek gedicht.
Verademing
Ik heb mijzelf vier uitzonderingen op het stoppen met shoppen gegund: gewone boodschappen in de supermarkt; door groeispurts veroorzaakte noodzakelijke kleding en schoenen voor de kinderen; cadeaus voor anderen én boeken. Die laatste uitzondering blijkt een belangrijke. Je kunt stellen dat ik de ene gewoonte heb vervangen door een andere gewoonte. Dit blijkt het geheim van het succes. Onderzoek heeft uitgewezen dat je niet-functionele gewoonten het meest succesvol kwijtraakt door deze te vervangen door functionele gewoonten. In plaats van het staren naar mijn mobiel, zit ik nu ’s avonds met mijn neus in een boek en het is een verademing.
Beloningshormoon
Ik weet inmiddels waardoor ik deze omslag heb kunnen maken. Een belangrijke trigger die mij steeds die webshops introk, was de honger naar ‘nieuw’. Onze hersenen maken het beloningshormoon dopamine aan bij de ontdekking van iets nieuws. Dit hormoon stimuleert nieuwsgierigheid en zorgt dat we alert blijven, wat belangrijk is voor onze overleving. Tegenwoordig hoeven we niet meer alert te zijn of een beer de hoek om komt, maar de basale systemen in onze hersenen weten dat niet. De dopamine stroomt zodra we iets nieuws zien, en die beloning is voor ons een signaal dat we er iets mee moeten. Hierdoor ervaren we echt dat we die nieuwe outfit nodig hebben om te overleven. Dit werkt overigens ook zo bij het zien van een nieuw bericht op je telefoon, wat het compulsief checken van dat ding verklaart.
Verleggen van de honger
Mijn honger naar nieuw is niet gestopt, maar ik heb hem verlegd. Ik stil hem niet meer met nieuwe spullen maar met nieuwe informatie uit te gekke boeken. Oké, de stapeltjes groeien iets harder dan ik lezen kan, dus daar mag de rem wat op. Maar van de dozen van Zalando zijn we echt af. Voor nu en wellicht voor nog veel langer.
Bronnen
Carr, N. (2011). The shallows: What the Internet is doing to our brains. WW Norton & Company.
Duhigg, C. (2014). The Power of Habit: Why we do what we do and how to change. Random House.